FIRE-OFF en Dijkstra Plastics helpen verpakkingen uit de brand

‘Virgin? We prefer used!’ staat achter op de vuurrode promofolder die Eloy van der Linde (Business & Operations) in een vloeiende beweging over de tafel naar ons toe schuift. Naast hem in de vergaderruimte zit commercieel directeur Remy Notten. Achter de twee heren staat een grote kast met een greep uit de rijke range verpakkingsemmers van het bedrijf: ronde, rechthoekige en vierkante, wit, zwart, grijs en in bonte kleuren, alle voorzien van aanlokkelijke bedrukkingen. De in 1977 opgerichte onderneming is de afgelopen decennia uitgegroeid tot één van de leidende producenten van verpakkingsemmers in Europa. Het uitgebreide machinepark en de ‘R2-D2’-achtige robots die met stapels emmers heen en weer rijden, zijn ronduit indrukwekkend. De productiefaciliteiten achter het kantoor aan de Industriestraat in Haaksbergen zijn door de vele uitbreidingen van de afgelopen jaren enorm gegroeid.

Dijkstra Plastics maakt zijn verpakkingsemmers al jaren van volledig recyclebaar kunststof. Dat wil echter nog niet zeggen dat deze ook daadwerkelijk gerecycled wórden. Iedereen kent wel de rommelige aanblik van de volle container naast de cafetaria, waarvan het deksel door de stapel sausemmers omhoog wordt gedrukt. ‘Eenmaal bij de afvalverwerking gaat niemand die emmers er meer uit vissen’, zegt Notten. ‘Door de gemengde stroom zijn de emmers vervuild en lastig te identificeren. Deze belanden dus met de rest van het afval in de verbrandingsovens.’ Notten, Van der Linde en de collega’s van het bedrijf die bij de startup FIRE-OFF betrokken zijn, zouden graag zien dat daar een einde aan komt. ‘Het lineaire model van produceren, gebruiken en verbranden moet stoppen, vinden wij. Een emmer moet gegarandeerd weer een emmer worden. Vandaar de naam FIRE-OFF: het vuurtje van de verbrandingsoven moet uit.’

‘We willen niet te veel denken in grenzen en beperkingen, we kunnen gewoon beginnen met wat er wél mogelijk is.’

Schone afvalstroom

Het idee achter de startup is betrekkelijk eenvoudig. Sinds juni 2022 worden schildersbedrijven, horecaondernemers, cateraars en festivalorganisaties benaderd om hun gebruikte lege verpakkingen – PP-emmers of HDPE-cans – te bewaren en op het wekelijkse afhaalmoment mee te geven. De recyclepartner verwerkt de kunststof en mechanisch tot gerecycled granulaat. Dit wordt vervolgens afgeleverd bij Dijkstra Plastics, die de PP-grondstof inzet voor de productie van nieuwe emmers. Omdat de afnemers en de leveringen bekend zijn, is de afvalstroom schoon, transparant en geschikt om efficiënt in te zamelen en te verwerken.

Bij deze aanpak snijdt het mes aan twee kanten. Enerzijds kan Dijkstra Plastics beschikken over grotere volumes hernieuwbare grondstoffen. Anderzijds zijn er evidente voordelen voor de afnemers. Veel bedrijven hebben de intrinsieke motivatie om iets goeds te doen voor het milieu. FIRE-OFF faciliteert die ‘groene’ bedoelingen. Van der Linde wijst daarnaast op het kostenvoordeel. ‘Ga maar na: de afvalverwerker zet wekelijks twee bakken neer. Of deze nu vol zijn of leeg, ze worden sowieso opgehaald. Daar betaalt de ondernemer ook voor. Emmers en cans nemen veel ruimte in beslag. Haal deze er dus gewoon uit, zeggen wij. Stapel ze zo hoog op als je wilt. Wij halen ze vervolgens gratis voor je op.’

In 2022 werd een speciale FIRE-OFF-bus ingericht en mooi bedrukt. Aan stagiairs werd gevraagd om wekelijks een aantal uurtjes langs de horeca en schildersbedrijven te rijden. Kleine volumes en alleen in Twente, maar het begin was gemaakt. Sindsdien grijpt het bedrijf elke mogelijkheid aan om het logistieke netwerk dekkend te maken en op te schalen. Worden nieuwe emmers geleverd? Dan gaan de lege emmers met de vrachtwagen van Dijkstra Plastics mee terug. In moeilijk begaanbare binnensteden helpen de horecagroothandels een handje door de ondernemers van de emmers af te helpen, een leuke extra service aan hun klanten. Daarnaast zijn bij veel grote industriële eindgebruikers, zoals verfproducenten en fabrikanten van voedingsmiddelen, speciale FIRE-OFF-containers geplaatst. Hierin kan tot vierduizend kilo aan emmers opgestapeld worden, die van daaruit direct het recyclingproces in kunnen.

Bewust inkopen

Elke emmer die niet wordt verbrand, scheelt 50 procent CO2-uitstoot. Waar het bij de horeca en schildersbedrijven gezien de lage volumes om een bescheiden milieuwinst gaat, tikt het bij de grote afnemers al snel aan. ‘Dijkstra Plastics is al langer bezig met samenwerkingsverbanden met externe partijen om te kijken hoe we de keten kunnen sluiten’, zegt Van der Linde. ‘Sinds de start van FIRE-OFF kunnen we het zelf. We hebben met kleine ondernemers te maken, met grote partijen die afvullen, met transportstromen. We proberen alle materialen uit de markt te halen om ze circulair te maken en we zijn al heel ver om te begrijpen hoe die closed loop werkt. We kunnen daardoor de producenten goed overtuigen dat ze geen afvalstof, maar grondstof in handen hebben. Bied ons de emmers aan, dan geven wij de volledige garantie dat wij van die emmer weer een nieuwe emmer maken. Dat bespaart CO2 en de producent weet zeker dat het kunststof dat deze in de markt heeft gezet niet wordt verbrand, maar een tweede leven krijgt. De bedrijven die met ons meedoen zijn dus heel bewust aan het inkopen.’

Op een relatief laagdrempelige manier werken aan circulariteit: het is een propositie die FIRE-OFF voor veel ondernemers aantrekkelijk maakt. Waar het in de eerste maanden vooral veel pushen was, ziet Van der Linde nu veel meer een pull ontstaan. ‘Of het nu op een vakbeurs is of tijdens gesprekken met klanten; het afgelopen jaar hebben we gemerkt dat de urgentie steeds meer vanuit de mensen zélf komt. Bedrijven zien aan andere bedrijven dat het werkt. Het begint te lopen, zowel bij de kleine als de heel grote afnemers. Dat is echt gaaf.’

Ook Notten ziet ‘veel energie in de markt’ en veel interesse in het initiatief. ‘Iedereen voelt de urgentie om aan circulariteit te werken, maar het is best complex. Doordat wij gewoon begonnen zijn en de ervaring opdoen, zien partijen dat als een goed moment om aan te haken. Ze dragen daarmee hun steentje bij aan het circulair maken van hun producten. Het is een soort coalition of the willing; die beweging wordt almaar groter. En eerlijk gezegd mogen onze afnemers ook verwachten dat we met oplossingen komen die de toekomst zijn. We willen niet wachten totdat de klant vraagt of we iets hebben dat duurzaam en circulair is. We komen er zelf mee.’

Hubs voor optimale routing

In de toekomst willen Van der Linde en Notten met hubs zorgen voor een optimale routing van gebruik en ophalen, tot en met de recycling en herverwerking. De CO2-uitstoot van het transport van de emmers en het recyclen tot granulaat is beperkt, vergeleken met verbranden. Toch gaat FIRE-OFF ook op het logistieke vlak voor de laagst mogelijke footprint. ‘We willen de CO2-uitstoot uiteindelijk zo vér mogelijk reduceren’, zegt Van der Linde. ‘Het mooiste is dat je zo dicht mogelijk bij de bron waar je de emmers verzamelt gaat recyclen, om van daaruit zoveel mogelijk bulk in één keer bij Dijkstra Plastics in de tank te doen. Uit de recyclingindustrie dienen de eerste partijen zich aan. Die kunnen we nu op basis van kwaliteit en transparantie voor de hubs gaan selecteren.’

Er liggen daarnaast plannen om het granulaat uit de verpakkingsemmers foodgrade te maken, wat naar verwachting nog wel enkele jaren zal duren. Daarnaast zijn er pilots gestart waarin ook de verpakkingen van andere kunststofproducenten worden opgehaald, vanuit dezelfde visie en met hetzelfde doel. Van der Linde: ‘Verpakkingsproducenten kunnen ons benaderen. We kunnen alle vormvaste verpakkingen volledig doorgeven aan de producent van diezelfde verpakkingen. De grondstoffen kunnen we tegen de marktprijs leveren, hoewel we nadrukkelijk geen grondstoffenboer willen worden. We zeggen hier wel eens: we zijn de missing link tussen de eindgebruiker en de producent. Het gaat ons echt om de closed loop, zo efficiënt mogelijk en met een zo laag mogelijke CO2-footprint. We willen ervoor zorgen dat zoveel mogelijk verpakkingen dezelfde bestemming krijgen.’

Een andere belangrijke uitdaging is om het businessmodel op termijn winstgevend te maken. De verwachting is dat er dit jaar minimaal drie- tot vierhonderd ton aan materiaal wordt opgehaald. Dat volume zal moeten toenemen om door te groeien en een vuist te kunnen maken tegen het weliswaar niet erg duurzame, maar wel zeer efficiënte verbrandingsproces. ‘Een standaard recyclingproces gaat van 40 tot 60 ton per batch’, aldus Van der Linde. ‘Dat zou betekenen dat we dit jaar vijf batches kunnen draaien. Daar kun je geen rendabel proces op maken. In de toekomst willen we onder de streep een bedrag hebben om door te kunnen investeren in efficiency en om de logistiek en herverwerking nog slimmer te maken. Dat vraagt dus om grotere volumes en continuïteit.’

Voortbouwen op ambities

FIRE-OFF ligt in de lijn van de stappen die Dijkstra Plastics al geruime tijd zet op het gebied van duurzaamheid. Vijf jaar geleden is begonnen met de toepassing van honderd procent PCR voor de productie van verfemmers. Veel langer geleden startte het bedrijf met volledig recyclebare verpakkingsemmers. Ook is Dijkstra Plastics trouw lid van NRK Verpakkingen en deelnemer van het Nederlandse en Europese Plastic Pact.

‘Daarmee hebben we de belofte gedaan om in 2025 met 35 procent en in 2030 met honderd procent recyclaat te gaan produceren’, zegt Notten. ‘Dat is het pad waar we al geruime tijd op zitten. Door de overheid worden de eisen rond de inzet van recyclaat steeds steviger gemaakt, wat voor ons een bevestiging is dat we op de goede weg zijn. Met FIRE-OFF bouwen we verder door op onze ambities.’

Het idee voor de startup ontstond enkele jaren geleden. Lang bleef het echter bij praten. ‘We dachten, dat zou wel eens dé manier kunnen gaan worden’, zegt Notten. ‘Het cruciale moment was dat we besloten om het er niet meer over te hebben, al pratende aan dit soort tafels, maar daadwerkelijk te beginnen. Die pragmatische aanpak is kenmerkend voor dit familiebedrijf. We zijn aan de ene kant heel groot. Aan de andere kant hebben we de beweeglijkheid om de zaken snel op te pakken. Natuurlijk weten we ook best dat we onmogelijk álle emmers terug kunnen krijgen. Deze komen overal terecht en worden overal gebruikt. Maar we willen niet te veel in grenzen en beperkingen denken. We kunnen gewoon beginnen met wat er wél mogelijk is en daarvan leren. Niet praten dus, maar doen.’